Բայկալը կենդանի է

Տեղի բնակիչները Բայկալը լիճ չեն անվանում, այլ հարգալից ՝ ծով: Հասնելով ափ ՝ պետք է բարևել Բայկալին: Լողը արգելված չէ, բայց դուք չեք կարող լողանալ և լվանալ հագուստը սրբազան Բայկալի ջրի մեջ, ինչպես նաև լվանալ ձեր մեքենան: Մի՛ թքեք ջրի մեջ և ոչինչ մի՛ նետեք դրա մեջ:

Լճի էկոհամակարգն իսկապես շատ փխրուն է: Այստեղ ապրում են բույսերի և կենդանիների 2635 տեսակ: Նրանցից ավելի քան 1000-ը էնդեմիկ են, այսինքն ՝ հանդիպում են միայն Բայկալ լճում: Վերջին տասնամյակների ընթացքում էկոլոգիական իրավիճակը լուրջ մտահոգություններ է առաջացրել գիտնականների շրջանում: Առաջացել է ծանծաղուտ, և մարդու գործունեության հետքերը հայտնաբերվել են նախկինում կատարելապես մաքուր ջրի մեջ: 2011 թվականից ի վեր յուրահատուկ սպունգ ՝ Բայկալի ջրի հիմնական մաքրիչը, զանգվածաբար մահանում է:

Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Անի Մինասյանի

Ճանապարհորդություն Մեռյալ ծով և Իսրայել

Աղի լճերից ամենախորը աշխարհում Մեռյալ ծովն է: Այն ձգվում է Պաղեստինի, Իսրայելի և Հորդանանի միջև: Ծով անունը, լիճը ստացել է շատ աղի ջրի պատճառով: Օվկիանոսում ջուրը 8,6 անգամ ավելի քիչ աղի է քան լճում: Մեռյալ ծովը համարվում է ամենացածր կետը երկիր մոլորակում: Այն գտնվում է 425 մետր ծովի մակարդակից ցածր: Մեռյալ ծովն ունի  378 մետր խորություն, 67 կմ երկարություն և 18 կմ լայնություն:

Ծովն ամեն տարի փոխում է իր չափերը, և երբ նահանջում է,թողնում է շատ մեծ աղի նստվածք: Աղը մաքրվում է անձրևային ջրով: Այդ իսկ պատճառով խորը փոսեր են առաջանում, որի մեջ կարելի է ընկնել: Այստեղ կան 1200 փոսեր, որոնց խորությունը 25 մետր է: Փոսերը, որոնք գտնվում են ճանապարների և տների մոտիկ ներկայացնում են շատ մեծ վտանգ: Շատ աղի ջրի պատճառով  այստեղ չկան կենդանի օրգանիզմներ: Չնայած դրան Մեռյալ ծովում ապրում է ջրիմուռ տուոլէնան և մի քանի տեսակի փոքրիկ մանրեներ: Մեռյալ ծովի աղը  պարունակում է 30,4% նատրիումի քլորիդ, մոտավորապես 50,8% մագնեզիումի քլորիդ, 14,4% կալցիումի քլորիդ և 4,4% կալիումի քլորիդ: Իր աղի բուժող հատկությունների շնորհիվ  գրավում է զբոսաշրջիկների ամբողջ աշխարհից: Լճի խորքից հանում են օգտակար շաղախ: Ափում դրված են խոշոր կուժեր, որոնցից կարելի է քսվել շաղախով: Չորացած շաղախը պետք է լվանալ: Այս ընթացակարգը բուժում է հոդերի խնդիները: Լողալ կամ սուզվել Մեռյալ ծովում շատ դժվար է, քանի որ ջրի խտությունը շատ մեծ է: Ջրի ջերմաստիճանը 30 աստիճան է: Ջրի վրա կարելի է նստել ինչպես ցանցաճոճում և հանգստանալ: պետք է խուսափել աղի բյուրեղների քերծվածքներից, քանի որ վերքերը բուժվում են շատ երկար: Աղի ջուրը կարող է խիստ այրել աչքերի ցանցաթաղանթը: Մանր բրոմով հագեցած օդը կօգնի վերականգնել նյարդային համակարգը: Այստեղ կարելի է ամբողջ օրը արևայրուք ընդունել՝ չվախենալով այրվել արևի տակ, քանի որ արևի ճառագայթները կորցրել են վնասակար ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներըը: Մեռյալ ծովը առաջացել է  5միլիոն տարի առաջ: Անապատը բոլոր կողմերից շրջապատում է ծովը: Ըստ Աստվածաշնչի ՝ Մեռյալ ծովը ապաստան է ծառայում Դավիթ թագավորի համար: Այստեղ է գտնվել աշխարհի առաջին հանգստյան գոտին (ստեղծված Հերովդես Մեծի համար): Ի դեպ, Մեռյալ ծովում բնական ասֆալտ է առաջանում: Բետոնը լողում է լճի մակերևույթը, որն օգտագործվում էր բժշկության և արդյունաբերության մեջ: Տեղացիները հպարտանում են իրենց Մեռյալ ծովով: Այստեղ մարդիկ ամբողջ աշխարհից վերականգնում են իրենց առողջությունը:

Թարգմանությունը՝ Հրաչյա Աղեկյանի

Աղվեսն ու կռունկը

Աղվեսն ու կռունկը ընկերացան: Այսպիսով, աղվեսը որոշեց հյուրասիրել կռունկին, գնաց հրավիրելու նրան այցելել իրեն. – Արի, կում անենք, արի սիրելիս: Ես քեզ հյուրասիրեմ:Կռունկը գնաց տոնի: Եվ աղվեսը եփեց եգիպտացորենը և տարածեց այն ափսեի վրա: «Կերե՛ք, սիրելիս-կումանեկ», – պատրաստեցի ես:Կռունկը թակում է, քիթը թակում է ափսեին, թակում, թակում – ոչինչ չի խփում: Եվ աղվեսը իրեն լիզում է և շաղ տալիս, այնպես որ նա ամեն ինչ ինքը կերավ: Նա շիլա կերավ և ասաց:Մի՛ մեղադրիր ինձ, կումանեկ: Ուրիշ բան այլևս չկա: Կռունկը պատասխանում է նրան. – Շնորհակալություն, կնքահայր, և այս կապակցությամբ: Արի ինձ այցելելու:Հաջորդ օրը աղվեսը գալիս է կռունկի մոտ, և նա պատրաստում է օկրոշկա, դնում նեղ պարանոցով սափորի մեջ, դնում սեղանին և ասում. – Կերեք, բամբասեք: Իրոք, այլևս խնամելու բան չկա:
Աղվեսը սկսեց պտտվել սափորի շուրջը: Եվ այսպես, նա ներս է մտնում, և այդ ճանապարհով, լիզում է այն, և ինչ-որ բան հոտոտում, – նա պարզապես չի կարողանում այն ​​ստանալ. Գլուխը չի բարձրանում սափորի մեջ: Իսկ կռունկը ինքն իրեն խփում է ու հեկեկում է այնքան ժամանակ, քանի դեռ չի կերել ամեն ինչ: – Դե, մի մեղադրիր ինձ, կնքահայր: Բուժելու այլ բան չկա: Վերցրեց աղվեսի նյարդայնությունը: Մտածում էի, որ մի ամբողջ շաբաթ բավական ուտելու եմ, բայց գնացի տուն – շատ խմեցի: Երբ վերադարձավ հետապնդելու և արձագանքեց: Այդ ժամանակից ի վեր, կռունկի հետ աղվեսի ընկերությունն այլևս բաժանվել է:

Թարգմանությունը՝ Հրաչյա Աղեկյանի

Երկու եղբայր

Ապրում էին երկու տղա: Մեծը ամուսնացած էր, նա ուներ երեխաներ: Իսկ փոքրը չամուսնացած: Եղբայրները չէին ուզում ապրել միասին և կիսեցին ամեն ինչ, ինչ նրանք ունեին: Երբ նրանք կիսեցին փոսի մեջ պահած ցորենը, մի եղբայրը հայտնվեց մի կողմում, իսկ մյուսը հակառակ: Մեծ եղբայրը մի անգամից վերցրեց ցորեն իր փոսից և շաղ տվեց իր եղբոր փոսի մեջ, ասելով.

-Աստված տվեց ինձ կին և երեխաներ, ինձ մոտ կա մեկը ում համար ես պետք է հաց վաստակեմ: Իսկ իմ եղբոր մոտ ոչմեկ չկա: Թող նա ուտի այս հացը:

Բայց փոքր եղբայրը նույնպես վերցրեց ցորենը իր փոսից և գաղտնի շաղ տվեց իր մեծ եղբոր փոսի մեջ, ասելով.

-Մենակ եմ մոլորակի վրա, որտեղ էլ, որ թափառեմ – հեշտ է գտնել սնունդ: Եղբորս մոտ ընտանիք է, նրան ինձնից շատ է պետք: Թող այս հացը բաժին հասնի նրան: Այդպես նրանք ապրեցին ամողջ կյանքում: Աստված բազմապատկեց բարին եղբայրների, և ոչ մեկի մասնաբաժինը չպակասեց: Աստված միշտ օգնում է բարի գործերում:

Թարգմանությունը՝ Գայանե Կագանյանի

Հին հունական համակարգչի գաղտնիքը բացահայտված է

Կալիֆորնիայի Լոս Անջելեսի համալսարանի հետազոտողները հայտնաբերել են Antikythera Mechanism կոչվող հին հունական աստղագիտական ​​համակարգչի առեղծվածը, որը ձեռքով աշխատող սարք է, որը նախատեսված է կանխատեսել աստղագիտական ​​իրադարձությունները, ինչպիսիք են խավարումները: Այս մասին հաղորդվում է գիտական ​​զեկույցներում հրապարակված հոդվածում:

Չնայած այն հանգամանքին, որ գիտնականները պարզել են, թե ինչպես Անտիկիտերայի մեխանիզմը կարող է կանխատեսել աստղագիտական ​​իրադարձությունները, անհասկանալի է մնացել, թե ինչպես են գործել սարքի դիմային մասերը, որոնք ծածկում էին A և D բեկորները: Մնացել է մեխանիզմի միայն մեկ երրորդը, որը ցրված է: պահպանման տարբեր աստիճանի 82 բեկորների մեջ:

Աստղագիտական ​​հաշվիչը բրոնզե սարք է, որը բաղկացած է գոյատևող 30 բրոնզե փոխանցումատուփերի բարդ համադրությունից: Առջևում գիտնականները գտել են համապատասխանաբար 462 և 442 տարիների Վեներայի և Սատուրնի ցիկլերի համար պատասխանատու մեխանիզմներ: Օգտագործելով փիլիսոփա Պարմենիդեսի նկարագրած հին հունական մաթեմատիկական մեթոդը ՝ գիտնականները կարողացան պարզել, թե ինչպես են կազմակերպվել սարքում ցիկլերը ցուցադրելու համար պատասխանատու շարժակները:

Անտիկիտերայի մեխանիզմը հայտնաբերվել է 1901 թվականին և համարվում է պատմության մեջ առաջին անալոգային համակարգիչը: Մեքենան, որը բաղկացած էր մի քանի տասնյակ փոխանցումատուփից և հավաքումներից, օգտագործվել է երկնային մարմինների շարժումը հաշվարկելու համար և հնարավորություն է տվել պարզել 42 աստղագիտական ​​իրադարձությունների ամսաթիվը:

Թարգմանությունը՝ Սինհա Մաքսի

Էրիկ Լենց

Գերմանիայի Գյոտինգենի համալսարանի աստղաֆիզիկոս Էրիկ Վ. Լենցը նոր եղանակ է գտել ՝ շրջանցելու լույսի սահմանափակման արագությունը և ստեղծելու թեք շարժիչ ՝ հիմնվելով տարածության և ժամանակի դեռ չբացահայտված կորության կազմաձևերի վրա: Գիտնականի հոդվածը հրապարակվել է Classical and Quantum Gravity ամսագրում:
Հարաբերականության տեսությունը ենթադրում է շարժիչի առկայություն, որը թույլ է տալիս ավելի արագ ճանապարհորդել, քան լույսի արագությունը, բայց դրա համար անհրաժեշտ կլինի հսկայական քանակությամբ հիպոթետիկ նյութ ՝ էկզոտիկ հատկություններով, ինչպիսիք են էներգիայի բացասական խտությունը: Այնուամենայնիվ, նոր հետազոտությունները կարող են շրջանցել այս խնդիրը, պայմանով, որ հնարավոր է ստեղծել գերարագ սոլիտոններ ՝ օգտագործելով սովորական էներգիա: Սոլիտոնը կայուն ալիք է, որը շարժվում է կայուն արագությամբ: Լենցը ստացավ Էյնշտեյնի հավասարումները տիեզերական ժամանակի չհետազոտված սոլիտոնային կազմաձևերի համար, որոնք թույլ են տալիս հաղթահարել լույսի արագությունը: Դա թույլ կտա ոչ թե հազարամյակների ընթացքում ճանապարհորդել դեպի Պրոքսիմա Կենտավուրի և վերադառնալ Երկիր: Հրթիռների ժամանակակից տեխնոլոգիան հնարավորություն է տալիս 50 հազար տարվա ընթացքում կատարել միակողմանի թռիչք: Ժամանակի անցումը սոլիտոնի ներսում գրեթե նույնն է, ինչ դրսում, ինչը բացառում է երկվորյակների պարադոքսը, ըստ որի ՝ մեծ արագությամբ ճանապարհորդող երկվորյակը ավելի փոքր կլինի, քան իր եղբայրը Երկրի վրա: Այնուամենայնիվ, այն գործելու համար դեռ պահանջում է աստղաբաշխական էներգիա ՝ Յուպիտերի համարժեք զանգվածը հարյուրապատիկ անգամ: Այնուամենայնիվ, Լենցը չի բացառում, որ էներգախնայողության տարբեր մեթոդներ այս թիվը 60 պատվերի չափով կնվազեցնեն:

Թարգմանությունը՝ Գայանե Կագանյանի

Չինաստանի մեծ պատը

Չինական պատը աշխարհի ամենաերկար բաժանարար պատն է: Այն աշխարհի ամենաշքեղ տեսարժան վայրերից մեկն է և հնագույն պաշտպանական ճարտարապետության տպավորիչ օրինակ: Չինական մեծ պարիսպը հարյուրավոր կիլոմետրեր անցնում էր կոպիտ տեղանքի և կտրուկ լեռների միջև:
Իր բոլոր հատվածներում առանց բացառության զբոսաշրջիկները վայելում են հոյակապ լանդշաֆտները: Զարմանալի չէ, որ Չինական պատը ներառվեց աշխարհի նոր յոթ հրաշքների ցուցակում: Այն նաև համարվում է Յունեսկոի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտներից մեկը: Այն պահից, երբ Չինական մեծ պատը բացվել է որպես զբոսաշրջային վայր, հարյուր միլիոնավոր զբոսաշրջիկներ արդեն այցելել են նրա տարբեր հատվածները: Բադալինգի հատվածը համարվում է ամենաշատ այցելվողը (63,000,000 այցելու միայն 2001 թ.): Բարձր սեզոնում զբոսաշրջիկների այցելությունը կարող է հասնել 70,000 մարդու:

Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Սամվել Շահվերդյանի

Մի-մի-մի

Ավստրիայից Դժուլիան Ռեդը երկար տարիներ լուսանկարում է վայրի բնություն: Համստերների, սկյուռերի և անտառային ու մարգագետնային այլ կենդանիների նրա զվարճալի նկարները հայտնի դարձան ամբողջ աշխարհում, և, հավանաբար, հանդիպել եք ինտերնետում: Նայելով նրանց ՝ ես պարզապես ուզում եմ բացականչել. «Մի-մի-մի»: կամ նման մի բան: Ի վերջո, Դժուլիանին հաջողվում է որսալ կենդանիներին այնպիսի հուզիչ ու զվարճալի իրավիճակներում, որ թվում է, թե դրանք ամենեւին էլ կենդանիներ չեն, այլ փոքրիկ մարդիկ: Նրա լուսանկարների հերոսները ծիծաղում են, անհանգստանում, սիրում են, վիրավորվում, ուրախանում են. Համենայն դեպս, այդպես ենք տեսնում նրանց լուսանկարներում:
Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Սամվել Հակոբյանի

Ամենաառաջին պաղպաղակը

Թերևս չկա մի մարդ, ով երբեք պաղպաղակ չի կերել:  Բայց այն մասին, թե որտեղ և երբ է այն առաջին անգամ հայտնվել, երևի քչերը գիտեն:

Պաղպաղակը շատ հին նրբություն է:  Պաղպաղակի պատմությունն ավելի քան 5000 տարեկան է:  Արդեն մ.թ.ա 3000 թվականից Չինաստանի հարուստ տներում սեղանին էին մատուցում մրգահյութերը, որոնք խառնվել էին ձյան կամ սառույցի հետ:  Բաղադրատոմսերն ու պահման եղանակները գաղտնի էին պահվում և գաղտնազերծվում էին միայն մ.թ.ա. 11-րդ դարում Շի-արքա գրքում `հին երգերի կանոնական հավաքածուում:

Հայտնի է նաև, որ ձյան մեջ հատապտուղներն ու պտուղները սառեցվել են Ալեքսանդր Մեծի օրոք:  Ձյան համար լեռները ուղարկվում էին ստրուկներ, որոնք հատուկ պատրաստված էին արագ վազելու համար, որպեսզի ձյունը հալվելու ժամանակ չունենա:  Իհարկե, այս բառի ժամանակակից իմաստով պաղպաղակը հին ժամանակներում չէր կարելի դելիկատես անվանել. Դրանք բավականին ցածր յուղայնությամբ սառեցված աղանդեր էին. Սառեցված մրգեր `մանր կտրտած քաղցր սառույցով, սառեցված օշարակներ, խառնուրդներ և հյութեր, սորբետներ և պոպուլյարներ ,

1295 թվականին Մարկո Պոլոն Եվրոպա բերեց այն ժամանակ անհայտ աղանդերի բաղադրատոմսը, որի համար նրանք օգտագործում էին ոչ միայն ձյունն ու սառույցը, այլև աղի աղը:  Ձուլվածքի մեջ արտադրանքը դրվում էր ջրի մեջ (այնուհետև աղը լուծվում էր ջրի մեջ) կամ աղի հետ միասին սառույցի մեջ:  Դրանից հետո սկսեցին պտտվել ներքին և արտաքին ձուլվածքները, ինչը հեշտացրեց ապրանքի ավելի արագ սառեցումը ՝ առանց մեծ բյուրեղների ձևավորման:

Այս ուտեստը միանգամից հանրաճանաչ դարձավ, և ոչ մի գալա ընթրիք, ինչպես պալատում, այնպես էլ ազնվականների շրջանում, չէր կարող առանց պաղպաղակի:  Իհարկե, յուրաքանչյուր խոհարար պաղպաղակի պատրաստումը գաղտնի էր պահում, և շատ հաճախ պաղպաղակը դառնում էր բարդ խարդավանքների և դաժան ինտրիգների պատճառ. Ազնվականությունը սեփական անձնական պաղպաղակ ունենալը նույնքան կարևոր էր, որքան վարսավիրը կամ դերձակագործը:

Բայց շուտով իրավիճակը փոխվեց. Քեթրին դե Մեդիչին Ֆրանսիա բերեց իր խոհարարին, ով գիտեր պատրաստել գերազանց պաղպաղակ:  Ֆրանսիայի թագավորի խորհրդականները անմիջապես պահանջեցին, որ իրենց տրվի բաղադրատոմս և տեխնոլոգիա ՝ հիանալի նրբագեղություն պատրաստելու համար:  Բաղադրատոմսը դարձել է պետական գաղտնիք, և հայտնի են բազմաթիվ դեպքեր, երբ այս գաղտնիքի բացահայտման համար ավելի շատ են պատժվել, քան, օրինակ, թագավորական գանձարանը թալանելու համար:

Այդ ժամանակվանից ֆրանսիական դատարանում պաղպաղակն անթիվ քանակությամբ ուտում են:  Նույնիսկ Լուի XIV- ի նման համբույրը չհրաժարվեց նրանից:

1649 թվականին հայտնվեց վանիլային պաղպաղակ. Այն հորինել է ֆրանսիացի խոհարար Ժերար Թիերսենը:  Դրանից հետո սառույցի աղանդերի բաղադրատոմսը անընդհատ թարմացվում էր `ավելի ու ավելի շատ նոր սորտեր են հայտնվում:

Լայն հասարակությունը բաղադրատոմսը ճանաչեց շնորհիվ Procopio de Coltelli- ի, որը Փարիզում բացեց առաջին պաղպաղակի սրահը:  1782 թվականին այս սրճարանը հաճախորդներին առաջարկում էր մինչև ութսուն տեսակի պաղպաղակ:  Ի դեպ, սրճարանը գոյություն ունի մինչ օրս, և նրա եկամուտները անսովոր բարձր են:

Ժամանակն անցնում էր:  Ռեստորանների, սրճարանների և պարզապես ճաշարանների թիվը, որոնք մասնագիտանում էին բացառապես պաղպաղակի վաճառքի ոլորտում, աճեց:  Այս սրճարաններն այցելում էին Փարիզի մտավոր վերնախավը ՝ Վոլտեր, Ուգո, Անատոլ Ֆրանսի, Դիդերո, Բոմարշ, Բալզակ, Վերլեն, Ռուսո և նույնիսկ Բենյամին Ֆրանկլին:  Նա սիրում էր պաղպաղակ և Նապոլեոն Բոնապարտ:  Նա նույնիսկ, աքսորվելով Սուրբ Հելենա կղզին, պատվիրեց իրեն պատրաստել ապարատներ դրանց արտադրության համար, որը կարեկից անգլիուհին չուշացավ ուղարկել նրան:

Սկզբնապես պաղպաղակը մատուցվում էր ափսեի մեջ, վարդազարդում և վաճառվում սորուն:  19-րդ դարի վերջին Եվրոպայում գործածության մեջ մտան պաղպաղակի ստվարաթղթե և թղթե բաժակները, որոնցում այն վաճառվում էր մանրածախ վաճառքով:

Թարգմանությունը՝ Մանե Պապիկյանի